หลักสูตรการฝึกอบรมการบริหารจัดการองค์กรด้านน้ำ ณ สถาบัน ประเทศเนเธอร์แลนด์ เน้นกรณีศึกษาขององค์กรที่ให้บริการด้านน้ำอุปโภคบริโภค โดยหลักสูตรมีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับ
- หลักการบริหารจัดการองค์กร และยุทธศาสตร์องค์กร
- การปรับปรุงสมรรถนะและกำกับดูแลองค์กรโดยใช้วิธี Benchmarking
- การรวมศูนย์และการกระจายอำนาจองค์กรด้านน้า
- การบริหารจัดการสาธารณูปโภคด้านน้าร่วมระหว่างภาครัฐและชุมชน (Co-management)
- การบริหารจัดการภาครัฐรูปแบบใหม่ (New Public Management)
หลักการบริหารจัดการองค์กร และยุทธศาสตร์องค์กร
องค์กรคือ การร่วมมือกันอย่างถาวรของบุคลากรเพื่อจุดประสงค์ที่แน่นอนร่วมกัน องค์กรประกอบด้วย องค์ประกอบต่าง ๆ ได้แก่ องค์ประกอบที่เป็นทางการ
- การนำองค์กร
- การประสานงานและการควบคุม
- โครงสร้างและกระบวนการ
- การตัดสินใจ
- การบริหารจัดการทรัพยากรที่มี
- การบรรลุเป้าหมายและเป้าประสงค์
อย่างไรก็ตามองค์กรยังต้องบริหารจัดการ สิ่งที่ไม่เห็นเป็นรูปธรรมเด่นชัดในองค์กรได้แก่
- การเมืองภายในองค์กร
- วัฒนธรรมองค์กร
- ทัศนคติในการท้างาน
- ความขัดแย้ง
ซึ่งปัญหาและความล้มเหลวขององค์กรส่วนใหญ่มักเกิดจากสิ่งที่มองไม่เห็นอย่างเด่นชัดในองค์กร แต่เป็นภาวะที่เกิดแฝงอยู่ในองค์กร เช่น การเมือง ทัศนคติ ความขัดแย้ง
องค์กรจัดเป็นระบบอย่างหนึ่งที่มีปัจจัยนำเข้า (input) ได้แก่ ทรัพยากรและเครื่องมือต่าง ๆ โดยองค์กรประกอบด้วย ระบบที่เป็นทางการ และไม่เป็นทางการในองค์กร ซึ่ง input จะนำไปสู่ปัจจัยน้าออก (Output) ได้แก่ การบรรลุเป้าหมายขององค์กร และความพึงพอใจของพนักงานในองค์กร ยุทธศาสตร์ (Strategy) คือ ผลลัพธ์จากการตัดสินใจที่ใช้ในการนำทางองค์กร โดยคำนึงถึงสภาพแวดล้อม โครงสร้าง และกระบวนการ ที่ส่งผลต่อการดำเนินงานขององค์กร ในการบรรลุผลตามยุทธศาสตร์องค์กรจำเป็นต้องถามตนเองด้วยคำถาม 3 ข้อ ดังนี้
- อะไรคือมูลค่าเพิ่ม (added value) ที่องค์กรต้องการให้แก่ผู้รับบริการ ผู้ถือหุ้น พนักงาน
- อะไรคือวัตถุประสงค์ (ที่วัดได้ และมีกำหนดเวลาที่แน่นอน) ที่เกี่ยวข้องกับมูลค่าเพิ่มนี้
- องค์กรจะประสบความสำเร็จในวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ได้อย่างไร
สำหรับหน่วยราชการสิ่งที่ต้องคำนึงถึงคือเรื่องการปฏิบัติตามอำนาจหน้าที่ ว่าทรัพยากรต่าง ๆ ขององค์กร จะนำมาใช้เพื่อสนับสนุนยุทธศาสตร์ขององค์กรให้บรรลุเป้าประสงค์ได้อย่างไร ยุทธศาสตร์มีความสำคัญต่อองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร เช่น หน่วยราชการ เนื่องจากยุทธศาสตร์ช่วยเพิ่มมูลค่าแก่เนื้องานที่ส่งออกไปให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียขององค์กร และทำให้องค์กรใช้ทรัพยากรได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดยได้มีการสำรวจในประเทศสหรัฐอเมริกาว่าองค์กรที่มีการวางแผนยุทธศาสตร์เป็นอย่างดีในการให้บริการด้านน้ำ มีความสามารถในการแข่งขันสูงกว่าองค์กรที่มีกระบวนการในการวางแผนยุทธศาสตร์น้อยกว่า
แผนยุทธศาสตร์ควรจะสามารถตอบคำถาม 3 คำถามดังต่อไปนี้ได้
- องค์กรต้องการจะเป็นอย่างไรในอนาคตระยะยาว
- ตอนนี้ สถานะขององค์กรเป็นอย่างไร และอยู่ในสถานะใด
- อะไรคือแผนปฏิบัติการด้านยุทธศาสตร์ที่จำเป็น ซึ่งจะนำพาองค์กรไปสู่จุดที่ต้องการจะเป็น
โดยองค์ประกอบของแผนยุทธศาสตร์มีดังนี้
